Havalandırmada Kullanılan Fan Çeşitleri Nelerdir?

Havalandırma, birçok farklı alanda kullanılması zorunlu olan sistemlerdir. Bu sistemler sayesinde ağır ve kirli hava dışarıya atılırken, taze havanın içeriye girmesi sağlanır. Ancak havalandırma sistemi dendiği zaman birçok farklı eleman ve farklı sistemden bahsedilmektedir. Havalandırma sistemi bunların ortak adıdır.

Havalandırmaya ihtiyacı olan yerlerde kullanılan fanların temel görevi basınç farklı yaratmak ve hava sirkülasyonunu sağlamaktır. Fanlar pervaneleriyle sıcak ve soğuk havayı savurarak çalışırlar. Bu sayede hem hava sirkülasyonu sağlanarak, içerdeki hava temizlenir hem de hava serinletilir.

Havalandırma sistemlerinin farklılaşmasındaki temel yapı taşlarından biri fanlardır. İlk bakışta hepsinin aynı görevi gördüğünü düşünebilirsiniz. Fakat bu fanların her birinin farklı özellikleri ve buna bağlı olarak farklı kullanım alanları vardır. Onlarca farklı havalandırma fanı çeşidinden bahsetmek mümkündür. Aşağıda sizinle en fazla kullanılan fan çeşitlerini paylaşacağız.

Havalandırma Fan Çeşitleri Nelerdir?

Havalandırma sistemlerinde kullanılan fan çeşitlerini üç farklı kategoride incelemek mümkündür. Bunlar gövde yapısına göre, kullanım alanlarına göre ve hava hareketlerine göredir.

Gövde yapısına bağlı olarak fan çeşitleri; duvar tipi, kanal tipi, çatı tipi, hücreli ve salyangoz fanlardır. Hava hareketine bağlı olarak fan çeşitleri; aksiyel, radyal ve karma akışlıdır. Son olarak kullanım yerine göre fan çeşitleri ise; domestik ve ticari, endüstriyel, jet, duman egzost, korozyona dayanıklı ve exproof fanlar olarak belirlenmiştir.

Bu fanların özellikleri ise şu şekilde ifade edilebilir;

• Duvar Tipi Fanlar: Bu tip fanlar doğrudan duvara montajlanabilmektedir. Genel olarak aksiyel tipteki fanlardır. Pervane, motor ve gövde yapısından oluşurlar. Bu tip fanlarla birlikte genellikle hava kanalı kullanılmaktadır. Fanla emilen kirli hava doğrudan panjurdan dışarıya atılmaktadır.
• Kanal Tipi Fanlar: Bu fanlar iki kanal arasında montajlanabilirler. Bu fanda hava doğrusal biçimde fanın içinden akmaktadır. Radyal, aksiyel ve karma akışlı tipleri vardır.
• Hücreli Fanlar: Pervanenin ve motorun bir kabin içerisine alındığı fanlardır. Hücresinin içerisine filtreler ya da ısıtıcı ve soğutucu bataryalar eklenebilir. Kabine ses izolasyonu yapılmasıyla, ses seviyesini çok aşağılara çekmek mümkündür. Bu fan tipinde hava doğrusal ya da 90 derecelik açıyla fanı terk edebilmektedir.
• Çatı Tipi Fanlar: Bu fanlar çatılara ya da bacalara bağlanabilmektedir. Dikey ya da yatay atışlı olarak farklı tiplere sahiptir. Yatay atışlı olan fanlarda gövdenin altından giren hava 90 derecelik bir açıyla yan yüzeyden fanı terk eder. Dikey atışlı olan modellerde ise gövdenin altından giren hava, dikey olarak fanı terk etmektedir. Aksiyel ve radyal olarak farklı tipleri mevcuttur.
• Salyangoz Fan: Salyangoz fanlar havanın fan çarkını emişe bağlı olarak 90 derecelik bir açıyla kanatlara teğet olarak terk ettiği çeşitlerdir. Bu fan tipinde motor hava akımının dışındadır. Bu sebeple ağır çalışma koşulları bulunan endüstriyel alanlarda ve sanayi tesislerinde bu fanlar yaygın olarak kullanılır.
• Aksiyel Fan: Bu fan çeşitleri ortamda bulunan havanın eksenel hareketiyle basınç farkı oluştururlar. Yüksek hava debisinin ve düşük basınca sahip sistemlerin kullanıldığı havalandırma sistemlerinde bulunurlar. Kullanım alanına bağlı olarak farklı gövdelerine yapılarına sahip olabilirler. Kanal tipi, çatı tipi ya da duvar tipi olarak üretilebilirler.
• Radyal Fan: Yaygın olarak kullanılan fan tiplerinden biridir. Bu fanlarda basınç farkının bir sonucu olarak hava hareketi merkez kaç kuvvetiyle ilerlemektedir. Uygulamada hava, santrifüj fan pervanesinden emilerek fan miline dik şekilde gönderilir. Daha yüksek oranlarda basınç gereken durumlarda kullanılan bu fan tipi; yüksek sıcaklık ve aşındırıcı ortamlarda da kullanılabilmektedir. Radyal fan endüstri tesislerindeki havalandırma sistemlerinde yaygın biçimde kullanılır. Salyangoz, kanal tipi ve çatı tipi olarak imal edilebilirler.
• Karma Akışlı Fanlar: Bu fanlarda hava kanatlar üzerinden, emiş ağzına 45 derece açı yaparak hareket eder. Radyal fanlara oranla daha yüksek basınç kayıplarını karşılayabilirler.
• Endüstriyel Fanlar: Endüstriyel fanlar genel olarak fabrikalarda, maden ocaklarında ve enerji santralleri gibi alanlarda kullanılırlar. Bu gibi alanlarda gerek ortamın havalandırılması gerekse üretim aşamasındaki farklı ihtiyaçlar için gerekli yüksek basınç ve yüksek debiyi sağlayabilen fanlardır. Ağır konstrüksiyonlu bu fanlar oldukça maliyetlidir.
• Domestik ve Ticari Fanlar: Bu fanlara ev tipi genel fanlar da diyebiliriz. Evlerde, lokantalarda, mağazalarda ve ofislerde genel olarak bu tip fanlar kullanılır. Küçük ortamların duvar ve pencerelerine takılabilirler. Bu sayede ortamın doğrudan ve kısa bir kanal vasıtasıyla havalandırılmasını sağlarlar. Oldukça küçük olan bu fanlar aynı zamanda son derece sessiz biçimde çalışırlar.
• Duman Egzost Fanları: Bu fanlar yangın anında kullanılan özel türlerdir. Yangın sırasında insanların kaçmasına imkan sağlamak ve itfaiyenin müdahalesini kolaylaştırmak adına belirlenen sıcaklıklarda ve sürelerde çalışırlar. Bu fanlar sayesinde yangın dumanın tahliyesi sağlanabilir. Özel motorları, gövde tasarımı kanatları buna göre tasarlanmıştır.
• Jet Fanlar: Bu tip fanlarla sıklıkla karşılaşabilirsiniz. Tünellerde ve kapalı otoparklarda oluşan zehirli gazların kritik sınırı aşması durumunda devreye girerler. Jet fan ortamdaki havayı temizlemesinin yanı sıra yangın anında oluşan duman ve ısıyı da uzaklaştırır. Bu amaçlarla özellikle üretilen bu fanlar her iki yönde de çalışabilir ve yüksek itme gücüne sahiptir.
• Exproof Fanlar: Bu fanlar ATEX standartlarına göre üretilir ve sertifikalandırılır. Patlayıcı gazların ya da tozların patlamasına engel olacak şekilde tasarlanmışlardır.
• Korozyona Dayanıklı Fanlar: Bu fanlar genel olarak kimyasal üretim yapan tesislerde kullanılmaktadır. Aşındırıcı gazların ortamdan atılması için tasarlanmışlardır. Gövdeleri ve kanatları için özel plastik malzemeler kullanılır.

Hangi Havalandırma Fan Çeşidini Tercih Etmelisiniz?

Havalandırma fanı çeşitleri, yukarıda da görüldüğü gibi çok fazla çeşide sahiptir. Hangi fanı tercih edeceğiniz ise nerede ve ne için kullanacağınızla doğrudan ilişkilidir. Havalandırma yapacağınız ortama ve yapıya bağlı olarak bir tercihte bulunmanız gerekir. Havalandırma sistemi kurulumunda uzmanlarla görüşerek gerekli desteği almalısınız.

Büyük bir alanda kullanılacak olan havalandırma fanı çeşidiyle, daha küçük alanlarda kullanılacak olan fanlar farklılaşacaktır. Endüstriyel alanlarda üretimi yapılan malzemelere bağlı olarak dahi farklı fanlara yönelmeniz gerekecektir. Bunun yanı sıra bakım ve temizlik gibi faktörleri de seçim sırasında unutmamak gerekir. Ev ve ofis gibi alanlar için daha küçük çözümler ortaya çıkarken, sanayi alanlarında çok daha büyük fan çözümleri gerekir.

ERF Gruop olarak ürettiğimiz çok sayıdaki farklı fan seçeneğiyle esnek çözümler sunuyoruz. Siz de bizimle iletişime geçerek, uzmanlarımızdan gerekli desteği alabilir, avantajlı tekliflerimizi değerlendirebilirsiniz.