Sığınak havalandırma sistemleri, sığınakta bulunan insanların yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmek için gerekli temiz havayı sağlar. Sığınak alanlarında belirli bir süre içerisinde bulunan kişiler için konforlu ve sağlıklı bir ortam oluşturur. İnsanların asgari yaşam koşulları göz önünde bulundurularak planlanmalıdır. Sığınaklar genel olarak, afetlerden, kimyasal bazı durumlardan korunmak amacı ile inşa edilen yapılar olmaları sebebiyle içerisinde bulunan sığınak havalandırma sistemi hayati konuda büyük önem taşır.
Sığınakların nereye yapılacağı oldukça önemlidir. İnşa edilecek alan iyi seçilmelidir. Yapılacak olan sığınağın başka amaçlarla kullanılacak niteliğe sahip olması gerekir. Yaşam koşullarına son derece uygun olması dikkate alınmalıdır. Patlama veya farklı olumsuz durumlar için dayanıklı olmalıdır. Su sızdırmaz ve gaz sızdırmaz şekilde inşa edilmelidir. İnşa edilen yapının ruhsatı ve bu yapının izin belgeleri bulunmalıdır.
Sığınaklar konusunda Bayındırlık ve İskan Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki 180 sayılı KHK’nin 12 /e maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanunu ve bu kanunun 36 ve 44’üncü maddeleri gereğince, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile Başkanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı tarafından hazırlanan Sığınak Yönetmeliği bulunmaktadır.
Sığınak Yönetmeliğine göre sığınaklar kullanım amaçlarına göre ikiye ayrılmaktadır;
a)Basınç Sığınakları: Nükleer silahların ani (ışık, ısı, basınç ve ilk radyasyon) ve kalıntı (radyoaktif serpinti) etkileriyle konvansiyonel silahların tesirlerine kimyasal ve biyolojik harp maddelerine karşı korunmak amacıyla devlet tarafından inşa edilen sığınaklardır.
(Değişik paragraf:RG-31/12/2010-27802) Serpinti sığınakları özel veya kamuya ait bina ve tesislerin öncelikle en alt bodrum katlarında ya da toprağa oturan kısımlarında veya bina içinde yapılır. Mümkün olmadığı takdirde, uygulama imar planı ya da planda hüküm yoksa Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliği ile belirlenen yapı yaklaşma mesafesine aykırı olmamak kaydıyla bahçelerinde, toprağın yapısına göre yer üstünde veya tamamen veya kısmen yeraltında yapılır.
Ancak tamamen toprağın altında kalmak koşuluyla, parselin yol cepheleri hariç yan ve arka bahçe yapı yaklaşma mesafeleri içinde de bitişik parseldeki yapıları hiçbir şekilde etkilememek koşuluyla sığınak yapılabilir.
Sığınaklar kullanacak kişilere göre belirlenmektedir.
Özel sığınaklar; Evlerde, özel işyeri, fabrika ve işletmelerde bodrumda veya bahçelerde yapılır.
Genel sığınaklar; Toplu bulunan alanlarda örneğin pazar, garaj, liman ve çarşının bulunduğu mahallelerde nüfus ve trafik yoğunluğunun fazla olduğu yerlerde halkın korunmasını sağlamak amacıyla yapılmaktadır.
Kimyasal ve biyolojik maddelerin etkilerinden, nükleer silahlardan ve afetlerden insanları korumak ve yaşamın sağlanması ülkenin savaş gücünün devamı canlı veya cansız kıymetlere sahip çıkmak onların güvenliğini sağlayabilmek için inşa edilen yerlerdir. Sığınaklar patlamaya elektromanyetik radyasyona karşı dayanıklıdır. Şok yalıtımı sağlayabilir. Yaşanmaz durumda olan yerler için kurtulma yolu olarak tanımlanabilir.
Sığınak havalandırma sistemleri kurulum için alan keşfi yapılır ve alanın mimari özellikleri belirlenip estetik yapısı dikkate alınır. Havalandırma fanı, havalandırma menfezleri, havalandırma kanalı, havalandırma bacası, havalandırma borusu, havalandırma davlumbazları, havalandırma tesisatı ve cihazları temiz hava alınabilmesi için tüm teknik özellikler belirlenip detaylandırılır.
Sığınaktan yararlanan insanların o ortamda bulunma süreleri boyunca sağlıklı bir şekilde yaşamaları sağlanmalıdır. Dışarıdaki havanın kirli ve tehlikeli olduğu durumlarda emilen hava bu kirleticileri tutacak uygun filtrelerden geçirilerek ortama verilmelidir. Sığınakların mekanik havalandırması konusunda sığınak büyüklüğü oldukça önemlidir.
Sığınakların havalandırma kapasiteleri sığınak büyüklüğüne göre değişmektedir.
Sığınak kapasitesi 50 kişiliğe kadar olanlarda;
Normal Ortam Havalandırması: 9 m3/h ve E3 kalite toz filtresi
Koruma Havalandırması: 1.8 m3/h
Yüksek Yangın Tehlikesi kum filtre: EU 3 toz filtre, aktif karbon filtre,
Düşük Yangın Tehlikesi: EU3 toz filtre, Radyoaktif filtre ve aktif karbon filtredir.
51-150 kişiliğe kadar olan sığınaklarda;
Normal Ortam Havalandırması: 3 m3/h ve EU3 kalite toz filtresi
Koruma Havalandırması: 3 m3/h
Yüksek Yangın Tehlikesi: Kum filtre, EU 3 toz filtre, aktif karbon filtre
Düşük Yangın Tehlikesi: EU3 toz filtre, Radyoaktif filtre ve aktif karbon filtre
150 kişiden büyük olan sığınaklarda;
Normal Ortam Havalandırması: 4.5 m /h ve EU3 kalite toz filtresi
Koruma Havalandırması: 4.5 m3 / h
Yüksek Yangın Tehlikesi: Kum filtre, EU 3 toz filtre, aktif karbon filtre
Düşük Yangın Tehlikesi: EU3 toz filtre, Radyoaktif filtre ve aktif karbon filtre